SPIS ARTYKUŁÓW:

 

 1.ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW Z KOMUNIKACJĄ DZIECI Z OTOCZENIEM I ELIMINOWANIE  ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH”

2. WPŁYW POSTAW RODZICIELSKICH NA OSOBOWOŚĆ DZIECI

3.  NAGRODA I KARA JAKO METODA W WYCHOWANIU

4. ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE W PRZEDSZKOLY I W DOMU

5.  PRZYGOTOWANIE DZIECKA DO PRZESTRZEGANIA NORM I ZASAD BEZPIECZEŃSTWA 

6. POSKROMIĆ ZŁOŚNIKA, CZYLI 9 SPOSOBÓW NA AGRESYWNE DZIECKO

7. KONSEKWENCJA W WYCHOWANIU

                                                 

I

 

ZEBRANIE Z  RODZICAMI  DZIECI  PRZEDSZKOLNYCH

 

 W Przedszkolu w Drawsku Pomorskim przy ul. Obrońców Westerplatte i ul, B. Chrobrego obbyło się zebranie z rodzicami, które prowadziła Zofia Lisowska z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Drawsku Pomorskim w ramach wspomagania przedszkoli.Tematem zebrania było ”Rozwiązywanie problemów
z komunikacją dzieci z otoczeniem i eliminowanie zachowań agresywnych”.  Omówiono główne przyczyny występowania agresji, zapobiegania dziecęcej agresji poprzez rozpoznanie potrzeb dziecka oraz zastanowienie się, czy ja jako rodzic/nauczyciel stwarzam warunki umożliwiajace zaspokojenie ich w odpowiednim stopniu oraz stworzenie atmosfery zaufania, akceptacji i bezpieczeństwa.

Agresja- (łac.-„aggressio”-napaść, natarcie), każde zamierzone działanie- wformie otwartej lub symbolicznej – mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu(Ranschburg 1985). 

 

Niezaspokojenie potrzeb przyczyną agresji

 

Każda forma agresji ma trzy komponenty:

1-złość(gniew)- rodzi się z niezaspokojonych potrzeb,

2-nadruchliwość- powoduje, że łatwiej tę frustracje odczuć i poddać się jej,

3-lęk- pochodzi z poczucia zagrożenia(np. gdy dziecku grozi odtrącenie z grupy rówieśniczej).

 

Formy agresji:

-Agresja werbalna- polega na konfrontacji słownej związanej z wyzwiskami, a także z obwinianiem, skarżeniem, lamentowaniem. Są to także kłótnie, obrażliwe słowa, prowokowanie.

-Agresja fizyczna- bójki, poszturchiwania, może to być atak lub obrona przed nim.

-Agresja utajona-trudna do zauważenia, dlatego tak niebezpieczna- prowokacja, ignorowanie  kolezanki/kolegi, przedrzeźnianie.

-Agresja cicha- jest opanowywana przez przedszkolaków i ma na celu poniżenia drugiej osoby przez wywołanie u niej reakcji jawnej agresji. Wówczas dorośli widzą, kto bije, a prawdziwego prowokatora trudno jest zidentyfikować.

-Agresja relacji- plotki, obmawianie, szantaż- żeby stworzyc komuś ‘’złą opinię” w grupie i wykluczyć go zkontaktów np. z zabawy. Agresja wystepuje w równym stopniu

u dziewczynek i u chłopców.  

-Mówiąc o agresji należy wspomnieć także o autoagresji, czyli zachowaniu skierowanym przeciwko sobie: uderzanie głowa w scianę, obgryzanie paznokci aż do krwi, a także pobudzanie fizyczne w wyniku, którego dzieci ulegają samookaleczeniu np. na skutek biegania, skakania. Dzieci przejawiajace swoja agresję w takiej formie, wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej, gdyż zachowania tego typu traktowane są jako zaburzenia. Może się zdarzyć, że dzieckow swojej rozpaczy przekonane jest, że samo musi się ukarać za swoje zachowanie, albo nawet za swoje myśli, często, aby chronić innych przed sobą. Dzieci te dostrzegają siebie, działania i reakcje innych w tak zniekształcony sposób, że hamowane przez ogromny strach są w stanie niedostatecznie i błednie przetwarzać docierające do nich bodźce. 

 

 

Agresja to także:

 

- Opór wobec rodzica/nauczyciela.

-Niszczenie przedmiotów swoich i cudzych(zabieranie i niszczenie zabawek)

-Przesadne żądanie zainteresowania i uwagi ze strony innych.

-Przeszkadzanie innym dzieciom.

-Wybuchowość.

-Żądanie natychmiastowego zaspokojenia potrzeb.

-Krzyki i groźby wobec innych dzieci. 

-Agresja to również brak przyzwolenia na przyłączenie się do zabawy, wykluczenie kogoś z rozmowy, zabawy, zemsta, groźba, dręczenie, onieśmielenie.

 

Przyczyny agresji:

 

-Niezaspokojenie potrzeb lub pragnień.

-Nieprawidłowe wzorce rozwiązywania konfliktów.

-Niskie poczucie własnej wartości.

-Nowe sytuacje(np. pojawienie się młodszego rodzeństwa).

-Brak jasno określonych norm i zasad zachowania.

-Brak odpowiedniej ilości odpoczynku.

-Środki masowego przekazu(internet, gry komputerowe, bajki, filmy).-Programy (np.TV) w których wystepuje przemoc.    

 

 

Co można zrobić zanim dziecko rozkręci się w agresji?

-„Pochylić się nad dzieckiem”, spróbować zrozumieć co przeżywa i  czego potrzebuje. -Okazać dziecku zrozumienie („Widzę, że jesteś zdenerwowany, rozdrażniony, że coś cię martwi”).

-Dać mozliwość ograniczonego wyboru („Zostajesz tu z dziećmi, czy wolisz pobyć sam?).  

 

Inne metody radzenia sobie z dziecięcą agresją.

-Rysunek terapeutyczny.

-Bajkoterapia.

-Pantomima.

-Niedyrektywna terapia zadaniowa (polega na podążaniu za dzieckiem w czasie zabawy; to dziecko kieruje przebiegiem zabawy- dzięki temu osoba dorosła może zaobserwować zachowania dziecka, jego frustracje i problemy).

-Ćwiczenia ruchowe (np. przebiegnięcie się wzdłuż ogrodzenia).   

-Dziurawienie kartki długopisem, piórem.

-Walki figurami złości.

-Stosowanie różnych technik oddechowych.

-Zabawa”Wypuszczona para”- dmuchanie piórka, aby jak najdłużej utrzymało się w powietrzu.

-Zorganizowanie’’kącika złości”, czylimiejsca gdzie dziecko będzie mogło rozładować złość poprzez np. uderzanie we wszystkie garnki o patelnie w nim zgromadzone.

-Woreczek złości, w którym zamykamy złość.

Pamiętajmy: AGRESJA TO ROZPACZLIWE WOŁANIE O POMOC.!!!  

 

„Należy dziecku okazywać miłość, serdeczność, dać mu poczucie bezpieczeństwa i spokoju bez względu na formy zachowań”. 

 

Agresja rodzi się z lęku, braku wiary we własne siły i niezaspokojonych potrzeb, akceptacji, miłości, bezpieczeństwa w kontaktach z najbliższymi osobami. Napięcia emocjonalne występujące w sytuacjach, w których dziecko czuje  się odrzucone uczuciowo, zagrożona jest jego pozycja w grupie rówieśników, lub kwestionowana jest jego samodzielność, powodują jego wybuchy złości, aby chociaż w ten sposób zwrócićna siebie uwagę.

 

Negatywne zachowania u dzieci są również spowodowane obojętnością i brakiem miłości rodzicielskiej. Agresję wyzwalają również ciężkie kary, które  są czasem niewspółmierne do przewinienia. Dzieci surowo karane przejawiają więcej agresji niż dzieci karane lekko. Kara jest dosyć silną frustracją, a jej groźba wywołuje silny strach-  tak, że dziecko nie ma odwagi  zamanifestować agresji w formie otwartej i dlatego w sposób nieswiadomy w symbolice zabawy występuje silna tendencja agresywności. 

Niekiedy przyczyną zachowań agresywnych dziecka jest nieprzemyślane postepowanie dorosłych. Ma to miejsce, jeśli np. rodzic ustępuje dziecku, które płaczem wymusza kupienie  słodyczy czy zabawki, wówczas dziecko będzie powtarzało te zachowania, ponieważ prowadzą one do pożądanego i korzystnego dla niego rezultatu. Dziecko przekonuje się, bowiem, że wybrany przez niego sposób działania, w tym przypadku zachowanie agresywne przynosi pozytywne efekty. Dzieci również bardzo często naśladują  zachowania agresywne. Słuchają rodziców, obserwują i naśladują ich zachowanie.

Niestety nie ma „złotego środka”, aby zaradzić takim zachowaniom. Podstawową zasadą jest akceptacja dziecka takim, jakim ono jest. Nie oznacza ona jednak tolerancji złych zachowań. Nasza krytyka musi odnośić się do konkretnych zachowań niewłaściwych.          

Na nas dorosłych: rodzicach, nauczycielach przedszkola spoczywa obowiązek nauczenia dzieci rozpoznawania własnych emocji, jak radzić sobie z tymi emocjami i ugodowo rozwiazywać konflikty. Nie możemy lekceważyć przejawów agresji, powinniśmy wnikliwie analizować konflikty między dziećmi i natychmiast zająć właściwe stanowisko.

 

Dzieci musza wiedzieć, co jest dobre, a co złe, oraz na jaką pomoc z naszej strony mogą liczyć.

 

                                   „ Sposób w jaki ludzie radzą sobie ze swoimi uczuciami i

                                      uczuciami innych, jest decydujacym kryterium przy określaniu                    

                                      tego, jak żyją z sobą i jak potrafią się porozumieć”

                                                                                                      (Rosemarie Portmann)     

 

 

                  II

 

                                                

WPŁYW POSTAW RODZICIELSKICH NA OSOBOWOŚĆ DZIECI

       Rodzina to pierwsza grupa społeczna, w której przebywa dziecko. To dla niego najkorzystniejsze i najbardziej znaczące środowisko, w którym gromadzi pewne społeczne doświadczenia, rozwija  emocjonalnie, po prostu wychowuje się.

       Nie istnieje model wychowania i poradnik, który wskaże drogę, jak idealnie wychowywać swoje dziecko. Najczęściej postępujemy intuicyjnie, kierując się wzorcami zaczerpniętymi od własnych rodziców czy znajomych. Większość z nas zostając rodzicami, pomimo tego, że stara się postępować w swym mniemaniu jak najlepiej, popełnia błędy. Wynikają one po części z cech osobowości, częściowo z braku umiejętności oraz korzystania z nie zawsze słusznie wybranych wzorców. Dobre intencje niekoniecznie niosą za sobą pozytywny efekt wychowawczy. Podstawowym elementem decydującym o  powodzeniu rodziców w zakresie wychowania jest ich stosunek uczuciowy do dziecka nazywany postawą rodzicielską. Siła wpływu rodziców na dziecko jest bardzo duża. Ważne, aby wpływ ten był pozytywny, a nie negatywny.

       Wychowywanie dziecka w rodzinie, spełniającej takie jego potrzeby jak: potrzeba miłości, życzliwości, ciepła,  kontaktu z  rodzicami, współdziałania, szacunku, prowadzi do wytworzenia u dziecka poczucia własnej wartości, wiary we własne siły, pewności siebie, samodzielności, otwarcia na innych, poczucia, że jest potrzebnym. Dziecko zyskuje też wzorce osób dorosłych i ról jakie pełnią w rodzinie, czyli prawidłowy wzór ojca i matki.

       Postawy pozytywne – akceptacja dziecka, współdziałanie z dzieckiem, dawanie dziecku rozumnej swobody, uznanie praw dziecka- pozwalają mu  na rozwijanie własnych możliwości, dają poczucie szczęścia i chronią przed przyszłymi zachowaniami niepożądanymi. Zapewniają dziecku zaspokojenie podstawowych potrzeb – bezpieczeństwa, akceptacji i  niezależności.

Poniższa tabela zawiera zestawienie typów niepożądanych postaw rodzicielskich , zachowania rodziców prezentujących dany typ postawy oraz cechy dzieci kształtowane w wyniku stosowania zabiegów wychowawczych rodziców :

	TYP POSTAWY	POSTAWY NEGATYWNE
		RODZIC	DZIECKO
	Unikająca	Jest obojętny uczuciowo, bierny i uległy. Nie zaspokaja potrzeb emocjonalnych dziecka, ignoruje je, przebywanie z nim jest dla niego trudne i nie sprawia mu przyjemności. Zaniedbuje je uczuciowo i opiekuńczo, a także pod względem stawianych dziecku wymagań. Jest niekonsekwentny w przestrzeganiu zasad. Wykazuje beztroskę, lekkomyślność, aż do braku odpowiedzialności lub obojętności wobec niebezpieczeństwa grożącego dziecku.	Odczuwa braki w zaspokajaniu potrzeb uczuciowych. Jest niezdolne do nawiązywania trwałych więzi uczuciowych Jest nieufne i bojaźliwe, konfliktowe w kontaktach z ludźmi Ma trudności w koncentracji uwagi Nie jest zdolne do obiektywnych osądów Nie jest wytrwałe w działaniu
	Nadmiernie chroniąca	Jest przesadnie opiekuńczy, pobłażliwy i troskliwy Utrudnia dziecku samodzielność, często izoluje je od życia w społeczności Bezkrytyczny w stosunku do dziecka, uważa je za wzór doskonałości, obraz dziecka w jego oczach jest idealistyczny Ulega dziecku, toleruje jego niewłaściwe zachowania Zaspokaja jego kaprysy Pozwala panować nad całą rodziną Nie docenia możliwości dziecka, chroni je przed wysiłkiem, rozwiązuje za dziecko trudności, problemy życiowe Ogranicza swobodę dziecka w imię jego dobra Panicznie boi się o dziecko i rozpieszcza je	Wykazuje opóźnienie dojrzałości społecznej i emocjonalnej Jest niesamodzielne, zarozumiałe, zbyt pewne siebie, awanturnicze, ma poczucie większej wartości Jest bierne, a zarazem nieustępliwe Jest zależne od rodzica Często wykazuje cechy osobowości infantylnej
	Odtrącająca	Stwarza dystans uczuciowy Dominuje nad dzieckiem, otwarcie je krytykuje, nie dopuszcza do głosu, okazuje jawna wrogość Stosuje surowe kary, ma wobec dziecka represyjne żądania Czasem postępuje z dzieckiem brutalnie i znęca się nad nim Jest ono dla niego ciężarem, przeszkodą w spełnianiu osobistych planów i wzbudza jego niechęć Nie lubi dziecka, zaniedbuje je, często opiekę nad dzieckiem powierza innym osobom bądź instytucjom	Jest nieposłuszne i agresywne Rozwój uczuć wyższych jest u niego na niskim poziomie Wykazuje zachowania antyspołeczne Jest kłótliwe, gniewne Czasem bywa niezaradne życiowo, a przy nagłym odrzuceniu może wykazywać zaburzenia nerwicowe
	Nadmiernie       wymagająca	Ma względem dziecka wysokie aspiracje Dominuje nad dzieckiem, stawia mu wygórowane wymagania, zmusza je do dostosowania się do wytworzonego przez siebie wzoru Ustawicznie stymuluje dziecko do aktywności wypełniając mu cały czas, nie liczy się przy tym z możliwościami dziecka, nie szanuje jego indywidualności ani praw Ogranicza jego samodzielność, swobodę, narzuca mu swoją wolę – zmusza, stosuje sztywne zasady i kary Często krytykuje dziecko, gdyż ono nie spełnia jego oczekiwań	Jest lękliwe i uległe wobec innych Nie wierzy we własne siły Podatne na frustracje, żyje pod presją Jest niepewne, przewrażliwione Ma kłopoty z koncentracją uwagi, jest pobudliwe.

 

Spróbujmy krytyczne odnieść się do własnej postawy wobec naszego dziecka, bądźmy jej świadomi. Zawsze jest czas na refleksje, zrewidowanie i zmianę niekorzystnych dla naszego dziecka zachowań. Wychowując dziecko kochajmy je, bądźmy konsekwentni, a będzie ono czuło się bezpieczne i szczęśliwe.

BIBLIOGRAFIA:

Forward  S. „Toksyczni rodzice”, J. Santorski & CO, Warszawa 1992

Olubiński A. „Konflikty rodzice-dzieci. Dramat czy szansa?”, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń 1994.

Perz D. „Postawy rodzicielskie - prawidłowe i nieprawidłowe”, KARAN, Warszawa 2000,

Pielka J.  Postawy rodzicielskie - ich konsekwencje wychowawcze. W: Przegląd Humanistyczny Pedagogika,

                      Politologia, Filologia. - Nr 5 (2011),

Ruth M. „Dzieci, alkohol, narkotyki - poradnik dla rodziców” - G W P; Gdańsk,  1994

Ziemska M. „Postawy rodzicielskie”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985

     Ziemska M. ”Rodzina i dziecko”, PWN, Warszawa 1986

 

Kryteria sukcesu przedszkolaka

 

Dziecko:

 

• -  umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętymi normami,
• -  szanuje cudze zdanie i wolność innych,
• -  rozumie i przestrzega zasady zgodnego współżycia w grupie,
• -  potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych,
• -  rozumie potrzebę stosowania profilaktyki prozdrowotnej,
• -  zauważa sytuacje zagrażające bezpieczeństwu własnemu i innych,
• -  zna swoje prawa i obowiązki,
• -  potrafi nazywać, wyrażać i kontrolować swoje emocje,
• -  rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w trudnych sytuacjach,
• -  ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności i wytrwałości decydujące o doprowadzeniu do końca    
•    rozpoczętej pracy,
• -  potrafi cieszyć się z własnych sukcesów, docenia sukcesy innych, umie z godnością przyjmować porażki,
• -  ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności,
• -  jest otwarte, nie boi się, ani nie wstydzi prowadzić konwersację oraz wypowiadać swoją opinię na dany  temat.

 

III

 

                             NAGRODA I KARA JAKO METODA W WYCHOWANIU

                Wychowanie jest procesem niezwykle trudnym, wymagającym od rodziców i  wychowawców dużego poświęcenia i zaangażowania. Rozważając problem skuteczności stosowania kar i nagród w tymże procesie, należy podkreślić, że rodzice i wychowawcy, którzy nauczą się właściwie stosować nagrody  i kary, mogą sprawić, że ich dzieci i   podopieczni będą zachowywać się odpowiednio.

 Proces wychowania to nie tylko karanie i nagradzanie, ale również uświadamianie dziecku, że ponosi ono odpowiedzialność za własne zachowanie oraz musi umieć je ocenić i  wartościować.

Pamiętajmy więc, że wychowanie i związane z tym stosowanie kar i nagród nie jest procesem przypadkowym, lecz zamierzonym, świadomym i zorganizowanym. Warto zatem przyjrzeć się bliżej i zastanowić, czym jest kara i nagroda, jakie funkcje spełnia w wychowaniu oraz jakie zasady obowiązują przy ich stosowaniu. Żeby nagroda i kara były środkiem wychowawczym, muszą odnieść oczekiwany skutek. O  sposobie ukarania dziecka ma decydować stopień przewinienia, okoliczności, w jakich zdarzenie nastąpiło, i wiek dziecka. Ponadto przed zastosowaniem kary należy wziąć pod uwagę charakter dziecka, stopień jego wrażliwości, jak również częstotliwość występowania niewłaściwych  zachowań. Dziecko, które ma być ukarane, musi wiedzieć, za co i dlaczego. Kara będzie skuteczna tylko wtedy, gdy dziecko będzie miało odczucie, że zostało ukarane sprawiedliwie i będzie wiedziało, jakiej zmiany w jego zachowaniu dorosły oczekuje. Wymierzając dziecku karę, trzeba pamiętać, że jej skuteczność zależy również od czasu. Kara nie może być odroczona w czasie, lecz powinna być zastosowana zaraz po przewinieniu. Nie można jej też wymierzać pod wpływem gniewu i złości, gdyż emocje są zawsze złym doradcą. Podczas zdenerwowania, a  więc będąc w stanie pobudzenia emocjonalnego, widzimy skutek i   nie dajemy dziecku szansy na wyjaśnienie i wytłumaczenie się z  niewłaściwego zachowania. Kara wymierzona w złości jest najczęściej bardzo surowa i  wywołuje u dziecka strach, podczas którego skupia się ono nie na przewinieniu, ale na karze.

Należy unikać stosowania stale tych samych kar, gdyż powszednieją one i przestają mieć dla dziecka znaczenie. Szczególnie szkodliwe jest stosowanie kar agresywnych, nadmiernie surowych. W przypadku dzieci nadpobudliwych i agresywnych stosowanie takich kar powoduje bunt, upór, przekorę, co w konsekwencji prowadzi do zerwania więzi uczuciowych z dorosłym. Natomiast dzieci mniej wrażliwe nie przejmują się stosowanymi karami, bo zdążyły się już do nich przyzwyczaić - wówczas tracą one sens.

Nagroda  jest wszystkim tym, co sprawia dziecku przyjemność. Niewątpliwie najcenniejszą nagrodą dla każdego dziecka jest miłość rodziców, która ma bardzo ważny wpływ na prawidłowy rozwój jego psychiki. Nie wyręczajmy się , zatem drogimi prezentami. Raczej starajmy się spędzić z dziećmi jak najwięcej czasu, rozmawiać , bawić się, okazywać miłość, dzięki czemu będą się szybciej uczyły, lepiej rozwijały i odważniej sięgały po nowe doświadczenia. Nagroda w wychowaniu dziecka ma bardzo dużą wartość i należy ją stosować, bowiem wzmacnia pozytywne zachowania i więzi uczuciowe z osobami nagradzającymi, umacnia w dziecku wiarę we własne siły, zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań, rozbudza pozytywne uczucia – radość, uznanie sukces. 

 SYSTEM NAGRÓD I KAR OBOWIĄZUJĄCY W PRZEDSZKOLU W DRAWSKU POM.

System nagród i kar obowiązujący w Przedszkolu w Drawsku Pom. został opracowany przez Radę Pedagogiczną przy współudziale rodziców . Zawarty jest w Programie Wychowawczym naszej placówki w punkcie VIII. Program ten dostępny jest u każdego wychowawcy grupy, u  dyrektora placówki oraz na stronie internetowej naszego przedszkola.

NAGRADZAMY ZA:

• stosowanie ustalonych umów i zasad
• wysiłek włożony w wykonywanie pracy, zadanie
• wypełnienie podjętych obowiązków
• bezinteresowną pomoc innym
• stosowanie zasad ochrony przyrody

FORMY NAGRADZANIA:

• pochwała wobec grupy
• pochwała indywidualna
• pochwała przed rodzicami
• atrakcyjne spędzenie czasu, atrakcyjna zabawa w grupie według pomysłu dzieci
• darzenie dziecka szczególnym zaufaniem, np. zwiększenie zakresu jego samodzielności
• drobne nagrody rzeczowe, np. emblematy uznania ( odznaka, order )

KARY STOSUJEMY ZA:

• nieprzestrzeganie ustalonych norm i zasad współżycia w grupie i w przedszkolu
• stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych
• zachowania agresywne
• niszczenie wytworów pracy innych, ich własności
• celowe nie wywiązywanie się z podjętych obowiązków

FORMY KARANIA:

• kara naturalna jako bezpośrednie następstwo winy ( w sytuacjach niezagrażających zdrowiu dziecka )
• zastosowanie aktywności mającej na celu rozładowanie negatywnych emocji
• upomnienie słowne ( przypomnienie obowiązujących zasad )
• rozmowa – przedstawienie następstw zachowania ( skłonienie do autorefleksji )
• wyrażenie przez nauczyciela smutku i niezadowolenia z powodu zachowania dziecka
• odsunięcie na krótki czas od zabawy
• poinformowanie rodziców o przewinieniu

Bibliografia:

Program Wychowawczy Przedszkola w Drawsku Pomorskim

I.Jundził – „ Nagroda i kara w wychowaniu.”

 

IV

                    Ćwiczenia logopedyczne w przedszkolu i w domu

Zadanie intensywnego przygotowania dziecka do szkoły polega m.in. na roztoczeniu troskliwej opieki nad ostatnią fazą kształtowania się mowy, tak aby była ona już dojrzała, gdy dziecko wstąpi w progi szkolne.   W przedszkolu takie ćwiczenia logopedyczne odbywają się bardzo często, bowiem wpisane są  w programwychowania przedszkolnego. Zgodnie z charakterem logopedii zajęcia takie z ogółem dzieci  w przedszkolu dadzą się ugrupować w cztery rodzaje działań:
- ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia rytmizujące
- ćwiczenia słuchu fonematycznego
Przedszkole jednakże nie stwarza tak dogodnych warunków indywidualnej opieki nad wymową dziecka jak rodzina, dlatego podpowiadamy rodzicom jak w bardzo łatwy sposób można codziennie ćwiczyć              z dzieckiem:

Ćwiczenia warg:

1.Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
2.Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
3. Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
4. Cmokanie.
5. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
6. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
7. Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
8. Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
9. Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
10.Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
 

Ćwiczenia języka:

1.„Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
2.Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
3.Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
4.Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej. Kląskanie językiem.
5.Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym
otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
6.Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty”
i „grota”.
7.Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
8.Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta
zamknięte.
Ćwiczenia policzków:
1.Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
2.Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”
3.Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem,
powolne wypuszczanie powietrza.
4.Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
5.Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na
zmianę.

V

 

                  Przygotowanie dziecka do przestrzegania

                             norm i zasad bezpieczeństwa

        We współczesnym świecie dzieci narażone są na wiele zagrożeń, które niesie cywilizacja. Zapewnienie im zdrowia i bezpieczeństwa stanowi ważne zadanie, przed którym stają rodzice i nauczyciele. Choć często nie mówi się o tym wprost, w każdym działaniu podejmowanym w domu, czy w przedszkolu, rodzice            i nauczyciele starają się wyeliminować wszelkie zagrożenia i niebezpieczeństwa. Przygotowanie dziecka do bezpiecznych kontaktów z innymi ludźmi, korzystania z różnych urządzeń i sprzętów, uczestnictwa w ruchu drogowym, bezpiecznego spędzania czasu wolnego czy też prawidłowego zachowania

w kontaktach ze zwierzętami jest głównym zadaniem  wychowawczym.
        Wraz z rozwojem dziecka i jego samodzielności musimy coraz bardziej liczyć się z koniecznością wyposażenia go w umiejętności przewidywania zagrożeń,unikania ich, a jeśli już zaistnieją- w zdolność do radzenia sobie z trudną sytuacją. Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzuje mała sprawność                w wyobrażaniu sobie możliwych skutków podejmowanych działań, silna koncentracja na zachowaniu „ tu   i teraz” oraz słaba kontrola własnych emocji.
W połączeniu z niewielkim doświadczeniem życiowym i skromnym zasobem umiejętności radzenia sobie   z problemami stawia dzieci w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia znacznie częściej niż osoby dorosłe. Jasno z tego wynika, jak ważna jest konieczność wyposażenia dzieci w nawyki unikania         i zapobiegania oraz możliwie sprawnego pokonywania niebezpieczeństw.
Dla swego prawidłowego funkcjonowania w otaczającym świecie dzieci potrzebują przewodnika – osoby dorosłej, zapewniającej im poczucie bezpieczeństwa. W przedszkolu takim przewodnikiem jest nauczyciel, a w domu rodzice bądź opiekunowie. Przez bezpieczne otoczenie dziecka należy rozumieć takie otoczenie, które wyposażone jest w urządzenia, sprzęt, zabawki i pomoce dostosowane do jego wieku i gwarantujące mu pełne fizyczne bezpieczeństwo. Dla dziecka bardzo ważne jest także psychiczne poczucie bezpieczeństwa. Musi ono mieć pewność, że jest ważne, akceptowane, że ze swoimi pytaniami, wątpliwościami może zwrócić się do dorosłych, że może liczyć na ich wsparcie i pomoc. Brak poczucia bezpieczeństwa powoduje u dziecka lęk oraz powstawanie reakcji obronnych, nie zawsze właściwych. Mogą one niekorzystnie wpływać na jego przyszłość.
Aby zapewnić dziecku bezpieczeństwo, pamiętajmy:

 * stworzyć odpowiednie warunki i miejsce do zabawy

* uczyć bezpiecznej zabawy ( dbania o bezpieczeństwo własne i innych uczestników zabawy )

* stosować umowy, które jasno określają granice postępowania

* dawać przykłady prawidłowego postępowania w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia

* uczyć i utrwalać zasady bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym

* uzmysłowić możliwość zagrożenia ze strony innych osób – wskazać sposoby reagowania na konkretne sytuacje życiowe, przećwiczyć z dzieckiem reagowanie w różnych okolicznościach, wyczulić na pozornie przyjazne zachowania osób obcych, ukształtować nawyk mówienia „ nie” w sytuacjach budzących niepokój

* lekarstwa, środki chemiczne, zapałki oraz ostre narzędzia umieścić w miejscu niedostępnym dla dzieci

* zadbać o odpowiednie zabezpieczenia instalacji elektrycznej, gazowej i wodnej

* uczulić, aby nie podawało swoich danych osobowych w internecie.

BARDZO WAŻNE ! Nauczmy nasze dzieci numerów alarmowych
997 – policja
998 – straż pożarna
999 – pogotowie ratunkowe
112 – pod ten numer możesz dzwonić z każdego miejsca w Europie.
Jeśli nie potrafisz określić, gdzie akurat się znajdujesz - nie martw się, specjalny system sam ciebie znajdzie. Numer alarmowy wykręcamy zawsze, gdy ktoś potrzebuje pomocy. Kiedy usłyszysz głos dyspozytora, najpierw przedstaw się, powiedz gdzie się znajdujesz, potem opowiedz co się stało i dlaczego potrzebujesz pomocy. Jeśli będziesz zbyt zdenerwowany, słuchaj uważnie dyspozytora i odpowiadaj na pytania. Odłóż słuchawkę dopiero wtedy, kiedy usłyszysz, że możesz to zrobić.
Opracowała
Iwona Sobczak
Nauczycielka Przedszkola
w Drawsku Pomorskim

 

 

VI

Poskromić złośnika, czyli 9 sposobów na agresywne dziecko!

Agresywne dziecko może doprowadzić rodzica do rozpaczy. Kiedy dziecko kopie, bije, szarpie, gryzie, nie wolno tego ignorować. Agresja dziecka ma gdzieś swoje źródła, a zadaniem rodzica jest znalezienie przyczyny takiego zachowania i pomoc dziecku w rozładowywaniu napięć, kumulujących się w nim.

Oto kilka wskazówek, które pomogą w okiełznaniu burzy emocji u dziecka i sprawią, że agresywne dziecko z czasem się uspokoi.

Agresja u dziecka budzi nasz sprzeciw, ale nie zawsze wiemy jak sobie z nią radzić. Agresywne dziecko nie jest marzeniem żadnego rodzica, choć świetnie wiemy, że każdy z nas ma w sobie negatywne emocje, przejawiające się czasem agresją.

Zdarza się nam siarczyście zakląć pod nosem, uderzyć ręką w stół, a nawet pobić talerz. Nawet u najspokojniejszych i najgrzeczniejszych dzieci pojawiają się objawy agresji. Zwykle pierwsze tego typu zachowania obserwujemy około 2. urodzin, a na sile przybierają w wieku przedszkolnym. Niestety, najczęściej dziecko kieruje agresję przeciwko rówieśnikom oraz rodzicom. W skrajnych przypadkach, co również nie jest dobre, przeciwko sobie samemu. Na każde zachowanie agresywne trzeba reagować i to natychmiast. Bo w przeciwnym razie będzie się to utrwalać.

DOBRZE WIEDZIEĆ!

Jeśli dziecko nagle zaczyna zachowywać się wobec ciebie w sposób agresywny, należy poszukać przyczyny takiego zachowania. Zwykle zmiana zachowania dziecka ma gdzieś swoje źródło, jest wynikiem traumatycznego zdarzenia, bądź trudnych zmian. Może jesteś ostatnio zbyt zajęta na przykład swoimi problemami w pracy i dziecko zachowując się agresywnie, zwraca na siebie uwagę? A może chce ci pokazać, że coś złego wydarzyło się w przedszkolu? Ze starszym przedszkolakiem możesz spokojnie porozmawiać o tym, dlaczego tak się zachowuje i czy coś go nie trapi. Natomiast w przypadku małego dziecka warto porozmawiać z przedszkolanką o tym, co się dzieje wśród dzieci. Czasem agresywne zachowanie dziecka jest wynikiem oglądania zbyt brutalnych bajek – dziecko odwzorowuje zachowania bohaterów oraz w taki sposób odreagowuje negatywne emocje.

Agresywne dziecko: zamiast hamować agresję znajdź dla niej ujście

Gdy dziecko przejawia zachowania agresywne, nie wolno ich tak po prostu zabronić. Zbyt długo hamowana agresja w końcu wybuchnie albo znajdzie ujście w zabawach, które szkodzą samemu dziecku. Najlepiej jest pokazać małemu złośnikowi, jak może wyładować agresję
w słowach lub podczas zabawy. Z czasem dziecko nauczy się panować nad swoim zachowaniem. Zanim jednak to nastąpi, czeka cię praca nad dzieckiem.

Poznaj kilka zasad postępowania w konkretnej sytuacji – gdy dziecko bije rodzica. Oto, jak powinnaś zareagować krok po kroku.

1. Złap dziecko za ręce i stanowczym tonem, patrząc prosto w oczy, powiedz, że nie wolno bić, bo to boli. Rób tak, nawet jeśli uderzenie nie było bolesne i bardziej cię ono rozśmieszyło niż rozzłościło.

2. Dziecko uderzyło cię w akcie złości lub podczas histerii? Odejdź od niego i bez słowa zostaw samego do czasu, aż się uspokoi. Możesz nawet wyjść z pokoju, ale pamiętaj o zachowaniu bezpieczeństwa, by rozzłoszczone dziecko nie zrobiło sobie krzywdy.

3. Dziecko uderzyło cię w miejscu publicznym? Nie obracaj tego w żart, lecz od razu ostro zareaguj, mówiąc spokojnym tonem, że nie powinien tak robić. Wpadło w szał? Schwyć je mocno w swoje ramiona i opleć tak silnie, by nie mogło uderzyć ani siebie, ani ciebie. Z tego „więzienia” wypuść dopiero, gdy się wyciszy. Możesz monotonnym głosem powtarzać „już dobrze, uspokój się”, ale nie upominaj go, że tak nie wolno się zachowywać – teraz nie jest na to dobry moment.

4. Dopiero gdy dziecko się uspokoi, porozmawiajcie o tym, co się wydarzyło.
Nie próbuj tego robić, kiedy dziecko nadal się złości, bo tylko spotęgujesz jego furię.

5. Przypomnij dziecku, jakie są zasady w waszej rodzinie. Wśród nich jedną z najważniejszych jest „nie sprawianie innym bólu”. Powiedz, że nigdy nie będziesz tolerowała takich zachowań dziecka i konkretnie zaznacz: „Nie wolno bić, bo to boli”.

6. Dobrą karą za takie zachowanie jest pozostawienie dziecka na kilka minut (np. tyle ile dziecko ma lat) w miejscu odosobnienia, np. na krzesełku w rogu pokoju, by przemyślało swoje zachowanie, a następnie porozmawianie z nim o tym - zapytaj, czy wie, za co miało karę
i dlaczego musiałaś mu ją wymierzyć.

7. Naucz dziecko nazywać emocje. Powiedz: „Uderzyłeś mnie, bo byłeś zły, że nie pozwoliłam ci obejrzeć bajki. Rozumiem, że jesteś na mnie zdenerwowany, ale nie wolno ci mnie bić”.

8. Pokaż dziecku, jak może odreagować złość. Może np. rzucić poduszką o łóżko, podrzeć przeznaczoną do tego gazetę, zamazać kredkami kartkę albo głośniej krzyknąć jakieś słowo (może je nawet sobie wymyślić). Powiedz, co ty robisz, gdy się zezłościsz. Idziesz do łazienki i długo myjesz dłonie albo wychodzisz do drugiego pokoju i tam liczysz do dziesięciu.

9. Jeżeli nie udało ci się pohamować złości i np. za głośno skrzyczałaś dziecko, porozmawiaj z nim o tym. Przyznaj się do tego, że jest ci przykro z powodu swojego niewłaściwego zachowania i przeproś za nie. Nie bój się przyznać do błędu. Dziecko uczy się od ciebie także takich zachowań.

W przypadku agresywnych zachowań dziecka należy uzbroić się w cierpliwość. Możesz dziesiątki razy powtarzać, że „nie wolno bić” i pozostawiać dziecko w miejscy odosobnienia nawet kilka razy dziennie, jeśli zajdzie taka potrzeba. Najważniejsza jest konsekwencja i nie poddawanie się, zanim nie osiągniesz sukcesu. A osiągniesz go!

WAŻNE!

Cokolwiek się wydarzy, absolutnie nie wolno oddać dziecku uderzenia. Jeśli ty wykorzystasz „argument siłowy” przeciwko dziecku, ono odbierze to jako przyzwolenie na takie zachowania. Skoro mówisz „nie wolno bić”, to zdanie odnosi się również do ciebie. Dzięki temu dziecko zrozumie, że nie tolerujesz używania siły przeciwko drugiej osobie
w żadnych sytuacjach. Poza tym łatwiej jest argumentować zakaz bicia, jeśli sama tego nie robisz.

VII

 

 

KONSEKWENCJA W WYCHOWANIU

W słowniku PWN czytamy, że „konsekwencja” to  postępowanie według przyjętych zasad, zgodnie z planem, spójne i przemyślane działanie, wytrwałość w dążeniu do celu. Czym jest więc konsekwentne wychowanie? To najprościej rzecz biorąc trzymanie się jasnych reguł i postanowień w procesie wychowania. Niby nic wielkiego, jednak w procesie wychowania dziecka, często nie radzimy sobie z konsekwencją, co z kolei dzieci bezbłędnie potrafią wykorzystać.

       Proces wychowania rozpoczyna się w rodzinie. To rodzice są dla dziecka pierwszym wzorcem do naśladowania. Jeżeli rodzic chce dobrze wychować dziecko, powinien zastanowić się nad swoim światem wartości. Dziecko musi bowiem wiedzieć, co rodzice uważają za dobre, a co za złe, co jest dla nich słuszne, a co nie, czego pragną, a na co nie pozwalają. Dzieci potrzebują punktów odniesienia, potrzebują oparcia. Jednakże od rodziców, którzy sami nie mają żadnego oparcia, dzieci uczą się wahania, niezdecydowania i uważają, że niepewność jest normalnością. Co daje więc konsekwencja w wychowaniu? Daje dziecku poczucie pewności i bezpieczeństwa.

       Niekonsekwentny rodzic sam sobie „podkopuje” autorytet u dziecka. Mechanizm jest bardzo prosty. Zabroniliśmy dziecku np. jeść w pokoju, a później na to pozwalamy lub nie zauważamy, kiedy łamie nasz zakaz. Dziecko widząc niezgodność między tym, co mówimy a tym co robimy dojdzie do wniosku, że nie musi nas słuchać. Szkody wyrządzone w ten sposób będzie rodzicowi trudno naprawić. Nie mówiąc już o tym, że samo dziecko nie będzie słowne. Tego się przecież nauczyło od dorosłych, że jedno się mówi a drugie się robi. Jeśli chcesz by Twoje dziecko wiedziało, ze nie wolno dotykać kuchenki, dotykać sprzętu grającego, ciągnąć za włosy itp. - musisz mu o tym powiedzieć. Spokojnie i stanowczo mów: „nie wolno dotykać, bo możesz się oparzyć", „nie wolno dotykać, bo to są moje rzeczy" i rób to za każdym razem. Twoje dziecko powinno wiedzieć, że „nie” oznacza nie. Pamiętaj jednak nie mnóż zakazów bez potrzeby, by było łatwo je zapamiętać. 

        Największym błędem rodziców, opiekunów jest uleganie maluchowi w chwili kiedy on stara się wymusić swoim zachowaniem konkretną reakcję. Jeżeli np. dziecko rzuci ze złości kubek na podłogę, należy powiedzieć mu, że to co robi jest złe i nie podoba nam się to oraz zakomunikować, że ma ten kubek podnieść i postawić na stole. Gdy malec nie słucha, w żadnym wypadku nie powinniśmy sami podnosić kubka! Tym sposobem uświadomimy mu, że nie warto słuchać naszych poleceń, ponieważ i tak nie będziemy ich egzekwować. Ten sam system dotyczy wymuszania krzykiem, płaczem lub nawet histerią. Jeżeli na początku powiedzieliśmy dziecku „nie”, nie zmieniajmy decyzji dla świętego spokoju. W ten sposób bowiem nasz potomek nauczy się, że krzycząc i płacząc zawsze postawi na swoim.

       Jak być konsekwentnym?

- rodzice powinni między sobą ustalić zasady według których będą wychowywać dziecko

- rodzice muszą się wspierać ( jeśli dziecko nie reaguje na to, co mówi tata do „ akcji” powinna wkroczyć mama)

- wyjaśnij dziecku za jakie zachowania będzie ponosiło konsekwencje

- nie bój się wymagać od dziecka

- wydawaj dziecku polecenia krótkimi zdaniami

- mów do dziecka spokojnie, ale stanowczym tonem

- jeśli dziecko jest nieposłuszne odwołuj się do ustalonych wcześniej zasad.

        Jakie błędy związane z niekonsekwencją popełniane są najczęściej i jakie one mają skutki dla dziecka?

- brak konsekwencji w utrzymywaniu stałego trybu dnia - Dzieci w wieku przedszkolnym powinny mieć ustalone godziny codziennych czynności, po to, by układ nerwowy i cały organizm przyzwyczaił się do określonego trybu dnia. Dziecko jest wówczas spokojniejsze, o stałej porze odczuwa głód, o stałej porze zaczyna być śpiące. Jeżeli chodzi spać o różnej porze, to albo nie może usnąć ze zmęczenia albo z  powodu silnego napięcia psychicznego,

- brak konsekwencji w dawkowaniu przyjemności - nadmiar słodyczy, oglądania TV, gier na komputerze może spowodować uzależnienie od kreskówek i komputera, ucieczkę od świata rzeczywistego w świat wirtualny, przytłumienie rozwoju uczuć wyższych (przyzwyczajenie się do agresji, stępienie wrażliwości na drastyczne epizody), może wystąpić stłumienie rozwoju wyobraźni twórczej, aktywności ruchowej oraz trudności w kontaktach rówieśniczych (dzieci od około 3 lat w zabawach naśladują i utrwalają sceny z agresywnych kreskówek i gier komputerowych),

- brak konsekwencji w stawianiu dziecku granic, co wolno, a czego nie - niekonsekwencja w uczeniu norm moralnych, społecznych, obyczajowych oraz brak wzmocnień (nagrody i kary) daje najgorsze skutki z punktu widzenia społecznego , bowiem mogą wyrosnąć ludzie bez wpojonego systemu wartości z poczuciem bezkarności,

- brak konsekwencji w uczeniu samodzielności - wyręczanie przy jedzeniu, ubieraniu -  zwykle prowadzi u dziecka do dużych lęków „jak sobie poradzę” i poczucia: „jestem gorszy od innych, nie umiem.” Bardzo prawdopodobne jest, że dziecko nie godząc się na twoją stanowczość i stawiane przez ciebie granice, zacznie się buntować. Przygotuj się na bunt, płacz i obrażanie się dziecka. Mimo to nie rezygnuj ze swoich postanowień. Twoja konsekwencja z całą pewnością zostanie nagrodzona i zaprocentuje.

Drogi rodzicu! Brak konsekwencji przyczynia się do powstawania wielu problemów wychowawczych.  Będąc konsekwentnym sprawisz, że złe zachowania dziecka będą znikały, a te dobre będą pojawiały się częściej.

Literatura:
T. Gordon „Wychowanie bez porażek” PAX Warszawa 91r.

W. Brejnak „Kocham i wychowuję”, Poradnik dla rodziców i nauczycieli, Warszawa 1993

P. Pauling  „Szczęśliwe dzieci czyli udane wychowanie”, JEDNOŚĆ, Kielce 2003